Gezamenlijke focus op de mogelijkheden van kinderen
Integrated care is een geïntegreerde, laagdrempelige ondersteuning, op school voor gezinnen. Het is een structurele samenwerking tussen onderwijs en zorg, vanuit een gezamenlijke pedagogische visie gericht op normaliseren. Daarbij wordt naar zowel opvoed- als onderwijsvragen gekeken en een gezamenlijke aanpak geboden.
Integrated care is een geïntegreerde, laagdrempelige ondersteuning, op school voor gezinnen.
De kern van integrated care zijn twee vaste en zichtbare gezichten in de school, een intern begeleider als onderwijscoach en een maatschappelijk of sociaal werker als gezinscoach. Zij zijn de vraagbaak voor ouders, kinderen en leerkrachten als het gaat over opgroeien, opvoeden en onderwijs. Samen vangen ze alle ondersteuningsvragen op. De leerkrachten vormen de ‘ogen en oren’ gedurende het hele traject. De werkwijze richt zich op het versterken van de mogelijkheden van kinderen in plaats van op diagnosticeren en problematiseren.
Verbindingen
De gezins- en onderwijscoaches op de basisscholen De Bron en De Bascule in Nieuw-Amsterdam bij Emmen zijn sinds 1 december 2020 operationeel en er zijn mooie verbindingen ontstaan tussen de professionals in het voorliggende veld en de specialistische jeugdhulp. De gezinscoach en de onderwijscoach vormen de spil, met daaromheen een netwerk van eerstelijns professionals, zoals het schoolmaatschappelijk werk, de jeugdverpleegkundige en de huisartsenondersteuner. Deze professionals spreken elkaar regelmatig aan de hand van casuïstiek en hebben overleg, waarin ze casussen bespreken die om een integrale aanpak vragen. In 2022 wordt dit netwerk aangevuld met een praktijkondersteuner Jeugd GGZ bij de lokale huisartsenpraktijk. Voor structurele en integrale samenwerking tussen de voorschool en de basisschool zijn de zorgcoördinatoren van de voorschool en kinderopvang betrokken, zodat er een doorgaande lijn is.
De hypothese is dat door de geïntegreerde, normaliserende ondersteuning dichtbij op school op termijn minder jeugdhulp nodig is.
Normaliseren
In 2021 zijn ongeveer 30 gezinnen op deze manier ondersteund. Het belangrijkste thema vormt echtscheidingen. Het gros (80%) wordt aangemeld via de leerkrachten. Bijna 20% betreft overbrugging, bijvoorbeeld in afwachting van jeugdhulp of ondersteuning voor de ouders. Bijna 30% van de aanmeldingen wordt doorgezet naar het schoolmaatschappelijk werk. Inzet van integrated care wordt regelmatig gecombineerd met tweedelijns hulp. Daarbij richt de integrated care-aanpak zich op ‘de basis op orde’, zodat de specialistische jeugdhulp effectief ingezet kan worden. In 2022 wordt nader geanalyseerd of en hoe sprake is van substitutie voor jeugdhulp. De hypothese is dat door de geïntegreerde, normaliserende ondersteuning dichtbij op school op termijn minder jeugdhulp nodig is.
Perspectiefwisseling
Het idee is krachtig, de eerste effecten zijn positief en er is natuurlijk ook nog een hoop te leren. Het gaat vooral om een cultuurverandering, een andere manier van kijken naar kinderen en opgroeien. Minder kijken naar ‘wat heeft dit kind’ en meer naar ‘wat heeft dit kind nodig’ in zijn of haar context. Deze normaliserende pedagogische visie richt zich op het versterken van het gewone leven. Dat is voor de scholen wennen, voor de professionals, maar ook voor de ouders. Het raakt ook grotere thema’s, bijvoorbeeld: hoe kijken we in onze prestatiemaatschappij naar het opgroeien van kinderen? Durven we als school los te laten om per se hoger te willen scoren? Het project staat wat dat betreft, als kleinschalige pilot met weinig mankracht, nog in de kinderschoenen. Door goede monitoring en een ontwikkelaanpak brengt het project de geleerde lessen in de praktijk met altijd het belang van het kind in het achterhoofd.